Chè Trại Cài, Chè trại cài thái nguyên, Chè Thái Nguyên, Chè Tân Cương, Trà Thái Nguyên, chè bát tiên, chè kim tuyên, chè shan tuyết... Chè Trại Cài Thái Nguyên cũng mang những đặc điểm đặc trưng của chè Thái Nguyên như mùi hương cốm bay, nước sánh vàng mật ong, đắng, ngọt, chát, thơm hoà quyện làm quyến rũ lòng người.
Trong một lần đến xã Minh Lập, Đồng Hỷ, Thái Nguyên làm việc, chúng tôi đã được thưởng thức chè Trại Cài - đặc sản của vùng đất này.
Ông Nguyễn Minh Hoan, Phó Chủ tịch UBND xã Minh Lập đưa chúng tôi đi thăm những đồi chè xanh mướt, uốn lượn như những dải lụa mềm mại của các xóm Trại Cài, Cà Phê, Sông Cầu… và kể về nguồn gốc làm nên danh tiếng chè Trại Cài hôm nay. Ông cho biết: Cây chè đã có mặt trên đất Minh Lập từ rất lâu, nghe các cụ cao niên kể lại thì từ trước năm 1960 người dân ở các xóm: Trại Cài, Sông Cầu, Tân Lập đã trồng chè để dùng và cung ứng nguyên liệu cho Nông trường Chè Sông Cầu. Với thổ nhưỡng, khí hậu phù hợp, người dân lại có kinh nghiệm trồng chè nên chè ở đây có hương vị đặc trưng khó lẫn, đó là loại chè rất đậm, nịnh hương, uống xong rồi thứ hương rừng sắc núi ấy vẫn cứ lưu mãi nơi đầu lưỡi.
Chè Trại Cài đang giúp người dân xóa đói, làm giầu
Đặc biệt hơn, chè Trại Cài pha đến lần thứ 3, thứ 4 mà màu nước vẫn sánh. Vào những phiên chợ, người dân hay đem chè đến chợ Trại Cài (chợ trung tâm của xã) để bán, khách đến mua về uống thử thấy ngon lần sau lại tìm đến mua. Từ đó người ta quen gọi chè ở Minh Lập là chè Trại Cài. Đến năm 1980, người dân ở những xóm khác như: Cà phê 1, Cà phê 2, Ao Sơn, Đoàn Kết… cũng dần chuyển diện tích đất trồng mía, trồng dong riềng sang trồng chè. Hiện nay, trong xã có trên 90% số hộ trồng chè, toàn xã có trên 400ha chè kinh doanh, chủ yếu là giống chè trung du. Mỗi năm vùng chè Trại Cài cung cấp cho thị trường gần 700 tấn chè búp khô.
Theo tìm hiểu của chúng tôi, để có được những cánh chè thơm ngon, ngậy hương, làm nên đặc trưng riêng của chè Trại Cài thì nhất thiết phải có sự công phu, tỉ mỉ của người làm chè ngay từ khâu thu hái cho đến khâu chế biến. Ông Phạm Hùng Vinh, Chủ nhiệm HTX chè Hương Trà, xóm Cà Phê 2, là người đã có gần 40 năm gắn bó với nghề làm chè cho biết: Tới kỳ thu hoạch, người dân thường hái chè vào ngày nắng, tránh ngày mưa để chè không bị nhạt và vẫn giữ được vị ngon, thời điểm thu hái tốt nhất là từ 8 giờ sáng đến 4 giờ chiều vì khi đó búp chè không bị ướt sương.
Cũng theo ông Vinh, khi hái chè cũng phải tuân thủ đúng cách hái “một tôm hai lá” để lấy được phần ngon nhất của búp chè. Sau khi mang chè tươi về phải trải ra nền sạch trong thời gian khoảng 2-3 tiếng để chè thoáng, bay hết hơi nước, sau đó đưa vào sao sấy ngay, nếu để qua đêm khi búp chè đã héo, nhựa đã chảy thì dù có sao tẩm kiểu gì nước chè cũng vẫn bị đỏ. Đây là kinh nghiệm quý báu đã được những người làm chè ở đây đúc rút qua nhiều đời...
Ngoài sự tác động của các điều kiện tự nhiên thì việc áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, cải tạo, thâm canh chè cũng góp phần nâng cao chất lượng chè. Hiện nay, những giống chè mới như: Chè lai LDP1, LDP2, Phúc Vân Tiên, Bát Tiên… cho năng suất và chất lượng cao đã được bà con ở đây đưa vào trồng. Đặc biệt, việc sản xuất chè an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP đã làm cho thương hiệu chè Trại Cài ngày càng được nhiều người tin dùng. Quy trình sản xuất mới này đã thay cho phương thức làm chè truyền thống kém hiệu quả trước đây. Bắt đầu từ việc trồng và chăm sóc chè, người dân đã biết tận dụng nguồn rơm rạ sẵn có để ủ thành phân hữu cơ cung cấp chất dinh dưỡng cho cây chè (thay vì sử dụng phân bón hóa học như trước kia). Việc dùng thuốc bảo vệ thực vật cũng được người làm chè tiến hành một cách cẩn thận, đúng liều lượng và thời gian quy định.
Đặc biệt, thuốc trừ sâu bằng thảo dược và sinh học đang dần thay thế các loại thuốc hóa học, góp phần làm cho chất lượng chè ngon hơn, sản phẩm chè đạt mức an toàn và giá thành cao hơn hẳn. Trung bình mỗi cân chè an toàn thành phẩm có giá bán từ 200-250 nghìn đồng, cao hơn chè sản xuất theo kiểu cũ từ 50-100 nghìn đồng... Tin rằng, với sự ưu đãi của thiên nhiên về điều kiện đất đai, thời tiết thích hợp, với tập quán, kinh nghiệm cùng với áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào quá trình sản xuất chè của người dân nơi đây, danh tiếng của chè Trại Cài sẽ còn tiếp tục vươn xa trên thị trường trong nước và thế giới.
Theo báo Thái Nguyên